یکشنبه , ۲ آذر , ۱۴۰۴

یکشنبه , ۲ آذر , ۱۴۰۴

Sunday , 23 November , 2025
روز جهانی گمرک و فلسفه وجودی گمرگ در ایران
از سرگیری مبادلات تجاری در مرز های پرویزخان و خسرویd‚C
Úu2
گمرک : واژه گمرک از ریشهٔ کومرسیوم Commercium گرفته شده که در زبانهای فرانسه و انگلیسی کومرس Commerce بمعنی بازرگانی و مبادله کالا گفته می‌شود. همچنین به معنی حقوقی است که بر کالا و مال تجاره تعلق می‌گیرد و به باور برخی از نویسندگان پس از فتح قسطنطنیه دولت عثمانی این واژه را از زبان یونانی گرفته و با گویش ترکی، یعنی کومروک بکار برده‌است. در فارسی این واژه از ترکی گرفته شده‌است، در ضمن در معاهدات نادرشاه با سلطان محمودخان اول، پادشاه عثمانی (۱۱۹۵ ه‍.ق) نیز واژه گمرک ذکر گردیده‌است روز جهانی گمرک نقش آژانس‌ها و مقامات گمرک در حفظ امنیت مرزی در سراسر جهان را می‌شناسد. در کارگران و شرایط کار آنها و همچنین چالش‌هایی که برخی از افسران گمرک در شغل خود با آن روبرو هستند تمرکز دارد. آژانس‌های سفارشی در جایی که افسران سفارشی به دلیل کارشان شناخته می‌شوند، رویدادهای تقدیر از کارمندان را برگزار می‌کنند. چندین آژانس نیز رویدادهایی را برای عموم برگزار می‌کنند که در آن شغل و مسئولیت‌های خود را به روشی شفاف توضیح می‌دهند.

هر ساله، در پایان ژانویه روز جهانی آداب و رسوم با موضوع خاصی برگزار می‌شود، به شرح زیر:

در سال ۲۰۱۹، موضوع انتخاب شده «مرزهای هوشمند برای تجارت، سفر و حمل و نقل یکپارچه» بود.

۲۰۱۸، موضوع انتخاب شده «یک محیط تجاری امن برای توسعه اقتصادی» بود.

زمان اشکانیان اداره گمرک در ایران وجود داشته و آنچه وارد کشور می‌گردیده، مانند: ابریشم چین و ادویه هندوستان و کالاهای رومی در دفاتر مخصوص ثبت و از صاحبان آن‌ها حقوق معینی دریافت می‌شده‌است. در دوره‌های بعد در ایران بیشتر رویه تجارت آزاد مرسوم بوده‌است. از زمان صفویه به بعد از کالاهای وارده به کشور حقوق و عوارضی بنام فرضه گرفته می‌شده‌است. عوارض گمرکی کالاهای وارد از طریق خلیج فارس به کیفیت بهای آن‌ها تعیین می‌شده‌است، منتها چون دولت قادر به نظارت دقیق در اخذ حقوق گمرکی نبوده از زمان شاه سلیمان (۱۰۸۵ه‍.ق/۱۶۷۴م) گمرک به اجاره داده شد و این ترتیب بیش از دو قرن تا ورود رایزنان بلژیکی در ایران ادامه داشت.

سال ۱۲۷۷ ه‍.ش اجاره گمرک لغو شد. علت اصلی این الغاء این بود که به موجب عهدنامه ترکمانچای مقرر شده بود از کالاهای وارد از روسیه تزاری فقط پنج درصد بها به عنوان حقوق گمرکی اخذ شود و سه سال بعد، سایر دول نیز به عنوان دول کاملهالوداد، از مزایای مزبور شروع به استفاده کرده و در واقع حقوق گمرکی در ایران به‌طور یکنواخت بر اساس پنج درصد استوار گردید، بدون آنکه با دولت ایران معامله شده باشد.

بعداً که دولت ایران مبادرت به استقراض از روسیه و انگلستان نمود و درآمدهای گمرکی شمال و جنوب گروگان این وام‌ها قرار داده شد، به منظور جلوگیری از حیف و میل درآمدهای گمرکی و با توجه به لزوم رعایت موازنه سیاسی، دولت ایران در زمان مظفرالدین شاه و صدارت امین‌الدوله مبادرت به استخدام مستشاران بلژیکی نمود. بنابه پیشنهاد رئیس هیئت مزبور که عنوان وزیر گمرکات یافته بود و فرمان همایونی مورخ ۱۸ ذیحجه ۱۳۱۸ ه‍.ق اجاره گمرک خانه‌ها و وصول عوارض داخلی، از قبیل: حقوقخانات و راهداری و قپانداری ملغی و مقرر شد از بهای اجناس وارد به مآخذ ۵ درصد و به اضافه از هر بار چهل من تبریز بیست و دو شاهی از مکاری دریافت گردد.

پس از استقرار مشروطیت، عنوان وزارت از رئیس هیئت مستشاران بلژیکی سلب شد و اداره کل گمرک تحت نظارت وزارت دارائی قرار گرفت. اولین تعرفه گمرکی ایران براساس وزن و ارزش، در سال ۱۲۸۲ ه‍.ش به وسیلهٔ مستشاران بلژیکی تنظیم گردید و ده سال پس از اجرای آن، درآمدهای گمرکی کشور که در سال ۱۲۷۷ ده میلیون ریال بوده به ۴۷ میلیون ریال ترقی کرد. در سال ۱۲۹۹ ه‍.ش تعرفه دیگری براساس وزن و تعداد وضع گردید که از لحاظ واردات، مشتمل بر ۵۲ باب و ۹۴ قسمت جزو و از لحاظ صادرات، مشتمل بر ۱۲ باب بود. حداکثر حقوقی که به موجب این تعرفه دریافت می‌شد در سال ۱۳۰۶ ه‍.ش بالغ بر ۹۰ میلیون ریال بود.

پس از الغای کاپیتولاسیون نخستین قانون تعرفه گمرکی ایران در اردیبهشت ۱۳۰۷ براساس حداقل و حداکثر حقوق گمرکی تصویب شد. به موجب آن، دولی که الغای کاپیتولاسیون را به رسمیت شناخته و بالنتیجه به عقد قرارداد بازرگانی با ایران توفیق یافته بودند از تعرفه حداقل استفاده کردند و کالاهایی که از سایر کشورها وارد می‌شد مشمول پرداخت حداکثر حقوق گمرکی گردید.

در سال‌های ۱۳۱۵ و ۱۳۲۰ و ۱۳۲۹ و ۱۳۳۲ ه‍.ش چندین بار در قانون تعرفه گمرکی ایران تجدید نظر شد؛ و سرانجام با استفاده از تجربیات جامعه ملل سابق و طرحی که برای تعرفه گمرکی تهیه گردیده و در بسیاری از کشورهای جهان مورد استقبال و استفاده قرار گرفته بود، قانون تعرفه گمرکی در دهم تیر ۱۳۳۷ به تصویب مجلس شورای ملی رسید. قانون مزبور مشتمل بر ۳۶ ماده و جدول منضم به آن است که مشتمل بر ۲۱ فصل و ۸۶ بخش و ۹۹۱ نوع کالا است.

دراین فصول، انواع کالاها به حال ماده اولیه، نیمه ساخته و تمام شده و آماده به مصرف ذکر شده و با رعایت احتیاجات کشور، تولیدات داخلی، تقویت و حمایت صنایع ملی و قوه خرید و میزان نیازمندی طبقه مصرف‌کننده برای آن‌ها حقوق و عوارض گمرکی وضع گردیده‌است. درآمد اداره گمرک در اولین سال تأسیس (۱۲۷۷ ه‍.ش) جمعاً بالغ بر ده میلیون ریال بود و در سال ۱۳۳۸ ه‍.ش به بیش از ۹ میلیارد ریال که برابر با یک سوم بودجه کل کشور بود رسید. در قبال این درآمد هنگفت، هزینه اداری گمرکخانه در سال ۱۳۳۸ بالغ بر ۲۴۰ میلیون ریال، یعنی کمتر، از ۳٪ درآمد مذکور بود.  قانون امور گمرکی در سال ۱۳۹۰ بازبینی شده و متن قانون جدید امور گمرکی در دی‌ماه این سال جهت اجرا ابلاغ شد.

مجموعه پایگاه خبری نشر تعلیم این روز مهم را به تمام هموطنان شاغل در گمرکات کشور تبریک و تهنیت عرض می‌کند.

https://kalamesanat.ir/?p=2342

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

اخبار مرتبط
اخبار انتصابات

انتصاب

محمد مرندی به سمت مدیر عاملی پتروشیمی مروارید منصوب خواهد شد

مدیرعامل تاپیکو منصوب شد

محمدرضا سعیدی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی(شستا) طی حکمی که به تصویب هیات مدیره تاپیکو رسیده است «روح‌اله شهیدی‌پور» را به سمت مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو) منصوب کرد.

انتصاب دکتر امینه محمودزاده، به‌عنوان سرپرست مرکز برنامه‌ریزی راهبردی و توسعه منابع دانشگاه صنعتی شریف

دکتر تجریشی سرپرست دانشگاه طی حکمی دکتر امینه محمودزاده، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد را به‌عنوان «سرپرست مرکز برنامه‌ریزی راهبردی و توسعه منابع» دانشگاه صنعتی شریف منصوب کرد.

اخبار آلمینیوم

فلزات اساسی چه نقشی در ایجاد کلان‌شهرهای پایدار آینده دارند؟

روند پرشتاب شهرنشینی و رشد جمعیت، صنعت ساخت‌وساز جهان را وارد مرحله‌ای تازه کرده است. در این میان، تأمین‌کنندگان فلزات حیاتی مانند فولاد، آلومینیوم و مس ناگزیرند فرآیندهای خود را متناسب با نیازهای فزاینده بخش زیرساخت بازآفرینی کنند.

سخنان سردبیر

طرح جامع بهینه‌سازی انرژی پوشش گستر شهیون: راهکاری برای خاموشی ۲۵۰۰۰ کولر در خوزستان و صرفه‌جویی معادل نیروگاه ۵۰ مگاواتی

طرحی جامع برای خاموش کردن ۲۵,۰۰۰ کولر در خوزستان و صرفه‌جویی انرژی معادل یک نیروگاه ۵۰ مگاواتی، با تمرکز بر عایق‌کاری ساختمان‌ها و با هزینه‌ای معادل ۶۵ درصد قیمت یک

تأکید بر نقش محوری بازرگانی در اشتغال‌زایی و توسعه پایدار؛ مرور دستاوردهای هلدینگ نواصر در نمایشگاه صنعت ساختمان خوزستان

به گزارش خبرنگار کلام صنعت و به نقل از روابط عمومی هلدینگ نواصر، در حاشیه سومین روز برگزاری بیست و ششمین نمایشگاه صنعت ساختمان خوزستان، این هلدینگ با محوریت مدیریت

گزارش

اقتصاد ایران و نقدی بر نقش حوزه معدن در برنامه هفتم توسعه

توسعه در مفهوم کلی گستردگی بالایی دارد که اقتصاد یکی از جنبه‌های آن است. این وجه در کنار سیاست، فرهنگ، جامعه و … از ابعاد توسعه به شمار می‌رود، ولی نوع نگرش به اقتصاد ( نئولیبرال، سوسیالیستی یا مدلهای ترکیبی) می‌تواند مسیرهای توسعه را متفاوت نماید.

شادان؛ ارتقای استانداردهای صنعت شیرآلات با محوریت سلامت و پایداری محیطی

حمید حمیدی، مدیر بازرگانی و  فروش شرکت تولیدی شادان، با تقدیر از سطح کیفی این رویداد، خاطرنشان کرد: «مدیریت ساختاریافته و حرفه‌ای نمایشگاه اهواز توسط تیم آقای جلیلی، الگویی کم‌نظیر در سطح کشور محسوب می‌شود.

طرح جامع بهینه‌سازی انرژی پوشش گستر شهیون: راهکاری برای خاموشی ۲۵۰۰۰ کولر در خوزستان و صرفه‌جویی معادل نیروگاه ۵۰ مگاواتی

طرحی جامع برای خاموش کردن ۲۵,۰۰۰ کولر در خوزستان و صرفه‌جویی انرژی معادل یک نیروگاه ۵۰ مگاواتی، با تمرکز بر عایق‌کاری ساختمان‌ها و با هزینه‌ای معادل ۶۵ درصد قیمت یک کولرگازی، رونمایی شد.

گام‌های استراتژیک پالایش گاز هویزه در ارزیابی جامع مدیریت دارایی‌های فیزیکی

فرایند ارزیابی وضعیت بلوغ مدیریت دارایی‌های فیزیکی شرکت پالایش گاز هویزه، با حضور ارزیابان شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، به میزبانی این شرکت و در راستای استقرار سیستم مدیریت دارایی‌های ارزش‌محور و استاندارد برگزار شد.

یادداشت

اقتصاد ایران و نقدی بر نقش حوزه معدن در برنامه هفتم توسعه

توسعه در مفهوم کلی گستردگی بالایی دارد که اقتصاد یکی از جنبه‌های آن است. این وجه در کنار سیاست، فرهنگ، جامعه و … از ابعاد توسعه به شمار می‌رود، ولی نوع نگرش به اقتصاد ( نئولیبرال، سوسیالیستی یا مدلهای ترکیبی) می‌تواند مسیرهای توسعه را متفاوت نماید.

شادان؛ ارتقای استانداردهای صنعت شیرآلات با محوریت سلامت و پایداری محیطی

حمید حمیدی، مدیر بازرگانی و  فروش شرکت تولیدی شادان، با تقدیر از سطح کیفی این رویداد، خاطرنشان کرد: «مدیریت ساختاریافته و حرفه‌ای نمایشگاه اهواز توسط تیم آقای جلیلی، الگویی کم‌نظیر در سطح کشور محسوب می‌شود.

طرح جامع بهینه‌سازی انرژی پوشش گستر شهیون: راهکاری برای خاموشی ۲۵۰۰۰ کولر در خوزستان و صرفه‌جویی معادل نیروگاه ۵۰ مگاواتی

طرحی جامع برای خاموش کردن ۲۵,۰۰۰ کولر در خوزستان و صرفه‌جویی انرژی معادل یک نیروگاه ۵۰ مگاواتی، با تمرکز بر عایق‌کاری ساختمان‌ها و با هزینه‌ای معادل ۶۵ درصد قیمت یک کولرگازی، رونمایی شد.

گام‌های استراتژیک پالایش گاز هویزه در ارزیابی جامع مدیریت دارایی‌های فیزیکی

فرایند ارزیابی وضعیت بلوغ مدیریت دارایی‌های فیزیکی شرکت پالایش گاز هویزه، با حضور ارزیابان شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، به میزبانی این شرکت و در راستای استقرار سیستم مدیریت دارایی‌های ارزش‌محور و استاندارد برگزار شد.

اخبار معدنی
آرشیو
تبلیغات